Μονεμβασιά(Monemvasia)-Το Γιβραλτάρ της ανατολής

Η Μονεμβάσια είναι μια μικρή ιστορική πόλη της ανατολικής Πελοποννήσου στο Νομό Λακωνίας.

Είναι περισσότερο γνωστή από το μεσαιωνικό φρούριο, επί του ομώνυμου "Βράχου της Μονεμβασιάς", που αποτελεί στην κυριολεξία μικρή νησίδα που συνδέεται με γέφυρα σε σχηματιζόμενο λαιμό συνολικού μήκους 400 μέτρων με τη σημερινή παράλια κατ΄ έναντι πόλη επί της λακωνικής ακτής.

Στα διασωθέντα κτήρια και τις δομές στο κάστρο περιλαμβάνονται αμυντικές κατασκευές του εξωτερικού κάστρου και αρκετές μικρές βυζαντινές εκκλησίες.

Πολλές από τις οδούς είναι στενές και κατάλληλες μόνο για τους πεζούς.

Ο κόλπος της Παλαιάς Μονεμβασιάς βρίσκεται στο Βορρά.

Το παρωνύμιο της Μονεμβασιάς είναι «Γιβραλτάρ της ανατολής», επειδή τυγχάνει να είναι σε σμίκρυνση πανομοιότυπη με τον βράχο του Γιβραλτάρ.

Ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος καταγόταν από τη Μονεμβασιά, όπου και βρίσκεται σήμερα ο τάφος του και το σπίτι του.

ΙΣΤΟΡΙΚΆ 

Η καίρια θέση της Μονεμβασιάς στο θαλάσσιο δρόμο προς την ανατολική Μεσόγειο υπήρξε στόχος πειρατικών επιδρομών καθώς και επιδρομών ηγεμόνων της Δύσης που προσπάθησαν να την καταλάβουν χωρίς επιτυχία.

Η ακμή της πόλης υπήρξε ραγδαία από το 1147 έως την Άλωση της Κωνσταντινούπολης: εκτός από την αύξηση του πληθυσμού, που κύρια επίδοσή του ήταν το εμπόριο και η ναυτιλία, δημιουργήθηκαν προϋποθέσεις για την πνευματική και εκκλησιαστική ανάπτυξη, σε βαθμό που η ως το 1460 περίοδος να θεωρείται «χρυσή εποχή» της πόλης. Την ειρηνική ζωή της Μονεμβασίας κατά τον 14ο και το α' μισό του 15ου αιώνα τάραξαν πειρατικές επιδρομές και εσωτερικές συγκρούσεις, που δεν επηρέασαν εν τούτοις την ιστορική της πορεία στα πλαίσια του δεσποτάτου του Μορέως.

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους και η κατάλυση του δεσποτάτου υπήρξαν αφετηρία για την προϊούσα παρακμή της πόλης, παρά τις ελάχιστες περιόδους ανάκαμψης.

Οι περισσότεροι κάτοικοί της τότε την εγκατέλειψαν και κατέφυγαν στα βενετοκρατούμενα νησιά, κυρίως στην Κέρκυρα και στην Κρήτη.

Η ανάκτηση της Πελοποννήσου από τους Βενετούς είχε ως αποτέλεσμα και την επανεγκατάσταοη κατοίκων στη Μονεμβασία, που ορίστηκε πρωτεύουσα του διαμερίσματος της Λακωνίας. Ο πληθυσμός της, όμως, που το 1700 είχε φθάσει στους 8.000 περίπου, μειώθηκε πάλι θεαματικά κατά τη δεύτερη τουρκοκρατία και το λιμάνι της δεν παρουσίαζε πια καμιά σχεδόν κίνηση.

Κατά τα Ορλωφικά ο μητροπολίτης Μονεμβασίας Άνθιμος ο Λέσβιος όπλισε σώμα Μονεμβασιωτών και απέκλεισε τους Τούρκους στο φρούριο, όταν όμως οι πολιορκητές δέχθηκαν την επίθεση των Αλβανών διασκορπίστηκαν και πολλοί αιχμαλωτίστηκαν ή φονεύθηκαν.

Το φρούριο της Μονεμβασίας πολιορκήθηκε κατά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης από ξηρά και θάλασσα και ύστερα από τετράμηνη πολιορκία παραδόθηκε στους Έλληνες.

Σήμερα έχει 4.660 κατοίκους.

• Σήμερα στον βράχο συνυπάρχουν δύο κόσμοι:

Η, με ανθρώπων έργα, περιτοιχισμένη “κάτω πόλη”. Είναι κτισμένη δίπλα στην θάλασσα, στην νοτιοανατολική πλευρά του Βράχου, με άριστα συντηρημένα και αναπαλαιωμένα κτίσματα από μια μοναδική ελληνική αρχιτεκτονική με άρωμα Αιγαίου και πέτρας. Πλημμυρισμένη με τη βουή της θάλασσας και των πολλών ανθρώπων το αρμένισμα.

Η “Άνω Πόλη”. Είναι κτισμένη στην πάνω πλευρά του βράχου, με θέα, από ψηλά, το Μυρτώο πέλαγος. Αποτελεί απόρθητο φυσικό οχυρό, με αρκετά χαλάσματα αλλά και ελάχιστα κτίσματα να διασώζονται ως σήμερα. Το ανέβασμα γίνεται περπατώντας μέσα από την πολύβουη “κάτω πόλη”. Φτάνοντας πάνω ακούς τον δυνατό αέρα του Μυρτώου που σε αναγκάζει να κοιτάς προς το Νότο, προς τον κάβο Μαλιά και νιώθεις ότι τίθεσαι φρουρός του βράχου ατενίζοντας τον ορίζοντα, για Πειρατές, σίγουρα αξίζει τον κόπο

• Κάτω Πόλη
  

Εκεί υπάρχει πληθώρα ενοικιαζόμενων καταλυμάτων, εστιατόρια, café και καταστήματα με είδη δώρων και λαϊκής τέχνης. Η περιήγηση στα σοκάκια γίνεται αποκλειστικά με τα πόδια καθώς τα κλιμακωτά σοκάκια καθιστούν αδύνατη την κυκλοφορία οχημάτων εντός του κάστρου.
 

Η Μονεμβάσια είναι ένα ζωντανό μνημείο, κάθε γωνιά της υπέροχη. Δείτε την οικία του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, κατεβείτε από το Πορτέλο στη θάλασσα κάτω από τα τείχη. Στην πλατεία της Μονεμβασιάς σας περιμένει το κανόνι ανάμεσα στο Μουσείο και τον Ι.Ν. Ελκόμενου Χριστού ενώ μην παραλείψετε να περπετήσετε ως τον Ι.Ν. Παναγίας Χρυσαφίτισσας.

• Άνω Πόλη
  

Βρίσκεται σε υψόμετρο 300μ. από την θάλασσα προσφέροντας μαγευτική θέα. Η ανάβαση γίνεται με τα πόδια από την “Κάτω Πόλη”. Θα συναντήσετε αρκετά χαλάσματα και ελάχιστα κτίσματα, όπως την πυριτιδαποθήκη και την Αγία Σοφία (μικρογραφία της ομώνυμης εκκλησιάς στην Κωνσταντινούπολη), η οποία διατηρείται σε άριστη κατάσταση ως τις μέρες μας.

Χρήσιμες Συμβουλές-Πληροφορίες 

• ΓΙΑΤΙ ΘΑ ΠΑΣ:

Η ειδυλλιακή Καστροπολιτεία της Λακωνίας είναι σίγουρα μια καταπληκτική πρόταση για το φθινόπωρο, καθώς τη χαρακτηρίζει λιγότερη ζέστη από το καλοκαίρι, έχει όσους επισκέπτες χρειάζεται και φυσικά είναι ακόμα πιο διάχυτη η ρομαντική της ατμόσφαιρα!

Είναι από τους πιο καλοδιατηρημένους μεσαιωνικούς οικισμούς της χώρας μας.

• ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΕΙΣ:

Ετοιμάσου για πολλές βόλτες στο κεντρικό πλακόστρωτο σοκάκι, που διανθίζεται από φαναράκια και μπουκαμβίλιες, μικρά μαγαζάκια και μπαράκια και καταλήγει στην Πλατεία του Χριστού Ελκομένου, με το πολυφωτογραφισμένο κανόνι. 

Ως διάλειμμα από το χάσιμό σου στα πλακόστρωτα σοκάκια επίλεξε το café Έμβασις (καθημερινά από τις 08:00, Κάστρο, τηλ. 27320 61139), στην είσοδο του κάστρου, αλλά και τη βεράντα του Ενετικού (καθημερινά από τις 08:00, Κάστρο, τηλ. 27320 61352). Αμφότερα αγαπημένα all day στέκια από το πρωί για καφέ, μέχρι αργά για ποτό και καλή μουσική. Για παραδοσιακά εδέσματα το Κανόνι (καθημερινά από τις 09:30, τηλ. 27320 61387) είναι από τα πιο ονομαστά ταβερνάκια, ενώ καλές επιλογές για φαγητό αποτελούν εξίσου η Ματούλα (τηλ. 27320 61660) και η Μαριάνθη (τηλ. 27320 61371), στο κεντρικό καλντερίμι. Μοναδική εμπειρία -για όποιον αντέχει- αποτελεί η απαιτητική ανάβαση στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας, στην περιοχή Γουλά της Άνω Πόλης. Η θέα θα ανταμείψει τους τολμηρούς! Τέλος, πριν αναχωρήσεις, προμηθεύσου γλυκά κουταλιού και ντόπιο μελιτόκρασο από το Εδωδιμοπωλείο (τηλ. 27320 61303). 

• ΠΟΥ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙΣ: 

Στο Malvasia Hotel (Κάστρο, τηλ. 27320 63007-8).Δυο ακόμη αξιοπρόσεκτες προτάσεις είναι το Lazareto Hotel (Πρόποδες Κάστρου, τηλ. 27320 61991-3) και το Βυζαντινό Hotel (τηλ. 27320 61351).

• ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΣ:

Οδικώς από την Ε.Ο. Αθηνών-Τριπόλεως (300 χλμ.). Από την πρωτεύουσα της Αρκαδίας βγαίνεις στην Εθνική προς Σπάρτη και κατευθύνεσαι προς Γύθειο. Στα 25 χλμ., στα Χάνια, στρίβεις αριστερά. Εναλλακτικά με ΚΤΕΛ και τιμή εισιτηρίου €19,50 (τηλ. ΚΤΕΛ Αθήνας: 210 5134293).